islandia.

Islandia, Republika Islandii (Ísland, Lýðveldið Ísland) – państwo położone w Europie Północnej, na wyspie o tej samej nazwie i kilku mniejszych wyspach m.in. archipelag Vestmannaeyjar w północnej części Oceanu Atlantyckiego. Islandia jest jednym z krajów nordyckich.

podział administracyjny.
Islandia podzielona jest na 23 regiony, regiony administracyjne (isl. sýsla, l.mn. sýslur) oraz 14 niezależnych miast, czyli kaupstaður (l.mn. kaupstaðir). Na poziomie lokalnym wyróżnia się 104 gminy (hreppur), które zajmują się oświatą, transportem i zagospodarowaniem przestrzeni.

demografia.
Odizolowanie wyspy od reszty kontynentu ograniczyło imigrację. Stąd też dopływ nowego materiału genetycznego był ograniczony przez wieki. Dzięki bogatej tradycji ustnej i pisanej wiele z rodzin może wskazać swoich przodków na wiele pokoleń wstecz. Wszystko to sprawia, że współcześni Islandczycy są przedmiotem wielu badań genetycznych.

Kulturowo Islandczycy należą do Skandynawów - posługują się językiem islandzkim, jednym z języków skandynawskich. Główną religią kraju jest luteranizm (89,4% mieszkańców deklaruje się jako luteranie), który jest religią państwową Islandii.

geografia.
Pod względem geologicznym Islandia jest najmłodszym obszarem kontynentu europejskiego. Położona na "gorącym punkcie" Grzbietu Śródatlantyckiego, posiada wiele, w tym czynnych, wulkanów, m.in. Heklę, Katlę, Askję, Grimsvötn, Hvannadalshnúkur (najwyższy szczyt kraju). O aktywności wulkanicznej świadczą także liczne gorące źródła oraz gejzery (samo słowo jest pochodzenia islandzkiego). Kraj w dużym stopniu wykorzystuje tanią energię geotermalną do ogrzewania mieszkań. Zgodnie z nazwą, Islandia to także "kraj lodu" - około 11% powierzchni tego wyżynno-górzystego kraju zajmują lodowce. Największe z nich to: Vatnajökull - 8 300 km², Langjökull - 953 km², Hofsjökull - 925 km², Mýrdalsjökull - 596 km² oraz Drangajökull - 160 km².

Linia brzegowa wyspy jest dobrze rozwinięta. W licznych zatokach i fiordach ulokowały się mniejsze lub większe osady. Głównym miastem państwa jest jego stolica Reykjavík, gdzie mieszka 119,1 tys. mieszk., czyli blisko 2/5 ludności kraju. Natomiast w całym regionie stołecznym mieszka 3/5 ludności kraju. Pozostałe większe miasta to: Kópavogur¹ (30,0 tys.), Hafnarfjörður¹ (25,3 tys.), Akureyri (17,3 tys.), Keflavík (14,0 tys.), Garðabær¹ (10,0 tys.), Mosfellsbær¹ (8,4 tys.), Akranes (6,5 tys.), Selfoss (6,3 tys.), Seltjarnarnes¹ (4,7 tys.) i Heimaey (4,4 tys.). Główny międzynarodowy port lotniczy położony jest w Keflavíku natomiast dwa mniejsze, obsługujące również loty międzynarodowe, to Akureyri oraz Egilsstaðir. Lotnisko w Reykjavíku obsługuje właściwie tylko loty krajowe (nie licząc lotów na pobliską Grenlandię).

historia.
Islandia należy do najpóźniej zasiedlonych obszarów Europy. Pierwsi osadnicy pojawili się w roku 874. Byli to norwescy wikingowie oraz celtyccy (szkoccy i iryjscy) osadnicy. W roku 930 zebrali się oni po raz pierwszy na zgromadzeniu ogólnym, zwanym Althingiem.

Można jednak spotkać się z opinią, iż ówczesny Althing nie był parlamentem, przez parlament rozumiemy bowiem instytucję demokracji pośredniej, czyli przedstawicielskiej, tymczasem Althing w średniowieczu był dorocznym zgromadzeniem wszystkich wolnych mieszkańców Islandii - a więc formą demokracji bezpośredniej, zbliżonej swym charakterem do wieców, powszechnych zarówno wśród plemion germańskich, jak i słowiańskich. Tym samym nie ma podstaw historycznych do odbierania parlamentowi angielskiemu prawa pierwszeństwa.

Na Islandii powszechne było piśmiennictwo, kolekcję starych rękopisów zawiera Saganet.

Islandia pozostała niezależna przez 300 lat, by w XIII wieku popaść w zależność norweską, a potem duńską. Pewną autonomię uzyskała w roku 1874. W 1918 odzyskała niepodległość, z królem duńskim jako tytularną głową państwa. Islandia ogłosiła się republiką w 1944.

gospodarka.
Zatrudnienie w 2005 wynosiło 165,6 tys. osób, z czego:

* rolnictwo i rybołówstwo - 6,5%
* przemysł - 21,7%
* usługi - 71,8%

ciekawostki.

* Na Islandii żyje dwa razy więcej owiec niż ludzi
* Latem na Islandii dzień trwa prawie 24 godziny
* Islandczycy ogrzewają domy (86%) i baseny (prawie 100%) wodą geotermalną
* Na Islandii (terytorialnie 1/3 Polski) jest aż ok. 60 lotnisk
* Islandia nie posiada własnej armii, choć należy do NATO

(wikipedia).