manic depression. (zaburzenie maniakalno-depresyjne).

Zaburzenie afektywne dwubiegunowe (zaburzenie maniakalno-depresyjne, psychoza maniakalno-depresyjna, cyklofrenia lub potocznie i błędnie depresja dwubiegunowa) – zaburzenie psychiczne charakteryzujące się cyklicznymi, naprzemiennymi epizodami depresji, hipomanii, manii, stanów mieszanych i stanu pozornego zdrowia psychicznego. Obecnie nazwy "psychoza maniakalno-depresyjna" nie używa się i powoli się z niej rezygnuje na rzecz pojęcia "zaburzenia afektywne dwubiegunowe".

Przyczyny:

Przyczyna tej choroby nie jest znana, najpopularniejsze tezy zaliczają do czynników mogących być bodźcem jej rozwoju[potrzebne źródło]:

* tzw. trudne dzieciństwo,
* neurotyczne przeżycia (zwłaszcza w okresie dojrzewania),
* wysoką podatność na stres,
* silną traumę,
* nieumiejętność wyrażania uczuć, zwłaszcza "duszenie w sobie" negatywnych emocji,

Inne teorie zakładają, że choroba:

* ma podłoże genetyczne (według niektórych ocen jest to tylko czynnik zwiększający ryzyko zachorowania)
* jest efektem złej pracy neuroprzekaźników
* jest efektem urazów i mikrourazów mózgu
* ma przyczyny w wadach rozwoju płodu

Choroba ta dotyka równie często kobiety, co mężczyzn. Wyróżnia się cztery podtypy zaburzeń afektywnych dwubiegunowych:

* typ I, w którym występują wyraźne i silne epizody maniakalne
* typ II, w którym pełna mania występuje niezwykle rzadko, występuje natomiast hipomania
* typ III cyklotymia, w której pojawiają się prawie wyłącznie łagodne postaci hipomanii i subdepresji, co dla otoczenia i chorego może sprawiać wrażenie zwykłych cech charakteru.
* typ niesprecyzowany, który w wywiadzie i obserwacji nie daje się zakwalifikować jako żaden z powyższych.

Zdiagnozowanie zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I jest zazwyczaj nagłe i nie budzące wątpliwości, gdyż zwykle pierwszy epizod ma charakter manii (wyraźne objawy mogą rozwinąć się w ciągu kilku godzin lub dni). Bardzo często już po zdiagnozowaniu rodzina lub najbliżsi chorego dostrzegają pozornie nieistotne wcześniej zdarzenia, zachowania, traktowane przed diagnozą jako "dziwactwa", dziecięca wyobraźnia lub problemy okresu dojrzewania jako wcześniejsze symptomy rodzącej się choroby.

Znacznie bardziej problematyczna jest poprawna diagnoza zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu II, gdyż pacjenci i otoczenie w wywiadzie i bardzo często lekarze podczas obserwacji mylą epizody hipomanii z normalnym, produktywnym funkcjonowaniem. W takiej sytuacji stawiana diagnoza brzmi "nawracająca depresja" i podjęta farmakoterapia antydepresantami pogarsza tylko stan pacjenta: skracają się okresy przejścia depresja/hipomania, odpowiednio fazy pogłębiają się, oraz nierzadko pojawiają się bardzo silne fazy manii i stany mieszane. Przeciętny okres pomiędzy pojawieniem się pierwszych objawów zaburzenia afektywnego dwubiegunowego a postawieniem poprawnej diagnozy jest na całym świecie dość podobny i wynosi około 10 lat.

Pierwszy atak choroby ma miejsce najczęściej między dwudziestym a trzydziestym rokiem życia, ale znacząca część dotkniętych tą chorobą pierwsze epizody ma już nawet w wieku 10 lat.

Długość epizodu waha się zazwyczaj od kilku dni do kilku miesięcy, przy czym epizod depresyjny ma zazwyczaj dłuższy przebieg (może trwać nawet kilka lat). Występuje również postać szybkozmienna, w której przejścia mania/depresja mogą następować nawet kilka razy do roku. Natomiast w stanach mieszanych, kiedy jednocześnie występują objawy manii i depresji, widoczny na zewnątrz dominujący nastrój manii lub depresji może nagle zmieniać się nawet kilka lub kilkanaście razy na dobę.

Przebieg:

Gwiaździsta noc Vincenta van Gogha z 1889. Charakterystyczny, rozmyty i wibrujący styl malarza mógł być efektem przechodzenia artysty przez etapy manii choroby afektywnej dwubiegunowej.


Choroba dwubiegunowa jest dla chorego niezwykle wyniszczająca, często uniemożliwia kontynuację pracy, utrzymania znaczących relacji. Bardzo często towarzyszy jej nadużywanie alkoholu. Bardzo wysoki jest także wskaźnik samobójstw i prób samobójczych wśród osób cierpiących na zaburzenie maniakalno-depresyjne (wyższy niż wśród osób cierpiących na chorobę afektywną jednobiegunową).

Faza maniakalna charakteryzuje się wzmożoną aktywnością psychoruchową, bezsennością, szałem twórczym, gonitwą myśli (podobnymi do hiperaktywności wywołanej silnymi środkami psychoaktywnymi, np. amfetaminą), urojeniami, zawyżoną samooceną, zazwyczaj przekonaniem o własnej poczytalności (co w połączeniu z urojeniami często prowadzi do agresji przeciw osobom "wmawiającym" choremu zaburzenia psychiczne). Depresyjny komponent choroby dwubiegunowej przypomina depresję jako osobną jednostkę chorobową, ale jej przebieg jest zwykle cięższy.

Zewnętrzne wyzwalacze:

Zaburzenia nastroju w przebiegu choroby mają charakter endogenny, to znaczy nie wynikają z przyczyn zewnętrznych, ale z błędnego funkcjonowania mózgu, zaburzenia produkcji lub przyswajania neuroprzekaźników etc. Ponieważ następuje pełne, dwukierunkowe sprzężenie między psychiką człowieka i funkcjonowaniem centralnego układu nerwowego, możliwe jest pobudzenie faz choroby przez czynniki zewnętrzne, tzw. wyzwalacze.

Chorzy na zaburzenie afektywne dwubiegunowe są szczególnie narażeni na długotrwałe fazy depresji wywołane silnymi negatywnymi bodźcami, takimi jak: śmierć bliskiej osoby, rozstanie, niepowodzenia w życiu osobistym czy zawodowym. Także nadużywanie substancji psychoaktywnych (alkohol, narkotyki, leki), które u zdrowego człowieka wywołują kilkudniowy okres depresji, u chorego na zaburzenie afektywne dwubiegunowe mogą spowodować pełną, długotrwałą kliniczną depresję.

Odwrotna zależność również istnieje. Silne pozytywne emocje takie jak nowa praca, nowa szkoła, nowa miłość, poważne osiągnięcia zawodowe, sukcesy w życiu osobistym, narodziny potomka mogą spowodować, wyzwolić epizod hipomanii czy manii, który dalej ma już normalny przebieg typowy dla zaburzenia afektywnego dwubiegunowego.

U chorych ze skłonnościami do stanów mieszanych będących reakcjami na wyżej wymienione wyzwalacze mogą być odpowiednie stany mieszane: dysforyczna mania w odpowiedzi na wyzwalacze pozytywne i pobudzona depresja w odpowiedzi na wyzwalacze negatywne.

Leczenie:

W leczeniu epizodów depresyjnych i maniakalnych stosuje się odpowiednio leki przeciwdepresyjne i przeciwpsychotyczne. W profilaktyce nawrotów zaburzeń afektywnych stosuje się leki stabilizujące nastrój (normotymiczne): sole litu (w Polsce węglan litu), walproiniany, karbamazepinę i lamotryginę.

Optymalizacja leczenia stabilizatorem nastroju bywa również wystarczająca do opanowania epizodów afektywnych o niewielkim nasileniu (subdepresja, hipomania). Działanie stabilizujące nastrój wykazują również niektóre neuroleptyki atypowe (szczególnie olanzapina).

Steve Buscemi.

Steven Arthur Buscemi (pronounced /bʊˈʃɛmi/ boo-SHEM-ee; ur. 13 grudnia 1957 w Nowym Jorku, dzielnica Brooklyn) – amerykański aktor filmowy i teatralny pochodzenia włosko-irlandzkiego.

Życiorys:

Jego pierwszą główną rolą był występ w dramacie o tematyce LGBT Parting Glances (1986). Jest członkiem The Wooster Group. Przeważnie jest aktorem drugoplanowym, jednak odniósł też sukces w głównej roli w tragikomedii Ghost World (2001), za którą był nominowany do Złotego Globu oraz zdobył nagrodę Independent Spirit.

Postacie grane przez Buscemiego są przeważnie neurotykami i paranoikami. Quentin Tarantino korzystał z usług Steve'a w prawie wszystkich swoich filmach. Artysta często pojawia się też w filmach braci Coen, przeważnie ginąc w makabryczny lub nieoczekiwany sposób (np. będąc postrzelonym z pistoletu w twarz lub umierając na atak serca podczas walki wręcz).

W roku 2003 wystąpił gościnnie w telewizyjnej kreskówce Simpsonowie, wyświetlanej od wielu lat w telewizji FOX. W 2004 dołączył do obsady serialu Rodzina Soprano jako kuzyn Tony'ego Soprano. Wcześniej brał udział w tym przedsięwzięciu, reżyserując odcinki trzeciego, czwartego i szóstego sezonu.

Buscemi napisał scenariusz, wyreżyserował oraz wystąpił w filmie Trees Lounge w 1996. Wyreżyserował także filmy Animal Factory (2000) i Lonesome Jim (2005).

Był nowojorskim strażakiem w latach 1980-1984. Następnego dnia po zamachach z 11 września, zgłosił się na ochotnika do swojej starej remizy strażackiej, pracując przez tydzień w strefie zero na dwunastogodzinnych zmianach i szukając ocalałych. Unikał kamer i pracował anonimowo.

W kwietniu 2001, podczas kręcenia Domestic Disturbance w Wilmington, Buscemi został ugodzony nożem podczas barowej bójki między Vince'm Vaughnem, scenarzystą Scottem Rosenbergiem a Timothy'm Fogerty'm, sprowokowanej przez tego ostatniego. Został trafiony w głowę, gardło i ramię. Ma bliznę na policzku, którą podczas filmu przykrywał makijaż.

Filmografia:

* Zakochany Paryż (Paris, je t'aime, 2006)
* Wyspa (The Island, 2005)
* Duża ryba (Big Fish, 2003)
* 28 dni (28 Days, 2000)
* Big Lebowski (The Big Lebowski, 1998)
* Armageddon (1998)
* Lot skazańców (Con Air, 1997)
* Fargo (1996)
* Desperado (1995)
* Ostatni żywy bandyta (The Last Outlaw, 1994)
* Pulp Fiction (1994)
* Hudsucker Proxy (1994)
* Wściekłe psy (Reservoir Dogs, 1992)
* Barton Fink (1991)
* Parting Glances (1986)